Bệnh thương hàn ở gà là một trong những bệnh truyền nhiễm phổ biến, có thể xảy ra ở cả gà con và gà trưởng thành. Bệnh thường ủ trong 2 – 5 ngày, nhưng nếu không phát hiện và xử lý kịp thời, tỷ lệ chết của đàn gà có thể rất cao, đặc biệt ở gà con. May mắn là hiện nay có nhiều loại thuốc đặc trị giúp kiểm soát bệnh thương hàn nếu được sử dụng đúng cách. Bài viết dưới đây sẽ cung cấp cho bạn cái nhìn tổng quan về bệnh thương hàn ở gà, từ nguyên nhân, triệu chứng, bệnh tích đến phương pháp điều trị hiệu quả.
Đặc điểm và nguyên nhân gây bệnh thương hàn ở gà
Bệnh thương hàn trên gà do vi khuẩn Salmonella Gallinarum gây ra. Đây là một loại vi khuẩn Gram âm, có khả năng lây lan nhanh trong đàn và tồn tại lâu trong môi trường chăn nuôi nếu không vệ sinh đúng cách. Bệnh có thể xuất hiện ở dạng cấp tính hoặc mãn tính, với các triệu chứng khác nhau tùy vào tuổi gà, điều kiện nuôi và khả năng miễn dịch của từng con.
Gà nhiễm Salmonella thường có thời gian ủ bệnh từ 2 – 5 ngày, nhưng cũng có những trường hợp phát bệnh kéo dài đến vài tuần. Đàn gà bị thương hàn thường có tốc độ lây lan cao, tất cả các cá thể trong đàn đều có nguy cơ nhiễm bệnh. Triệu chứng đặc trưng bao gồm tiêu chảy, sụt cân nhanh và giảm năng suất trứng, ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng sản phẩm chăn nuôi.
Bên cạnh bệnh thương hàn, trong chăn nuôi gà còn gặp các bệnh liên quan cùng dòng vi khuẩn Salmonella như:
- Bệnh phó thương hàn: do Salmonella typhimurium gây ra, thường nhẹ hơn nhưng cũng có thể lây lan nhanh.
- Bệnh bạch lỵ: do Salmonella pullorum gây ra, chủ yếu ảnh hưởng đến gà con và gà mới nở, gây tử vong cao.
Mặc dù cùng thuộc nhóm Salmonella, nhưng mỗi loại bệnh có mức độ nguy hiểm và phương pháp phòng trị khác nhau. Do đó, việc nhận diện chính xác loại bệnh là rất quan trọng trong quá trình chăm sóc và điều trị đàn gà.
Triệu chứng và bệnh tích của bệnh thương hàn ở gà
Gà mắc bệnh thương hàn thường có các triệu chứng rõ ràng sau:
- Tiêu chảy: Phân có màu trắng hoặc vàng, kèm nhiều dịch nhầy, phân dính quanh hậu môn.
- Suy dinh dưỡng: Gà chậm lớn, sụt cân, lông xù và mờ.
- Khớp sưng to: Một số trường hợp gà bị sưng các khớp chân, khó đi lại.
- Biếng ăn: Gà ăn ít hoặc bỏ ăn hoàn toàn.
- Chướng bụng: Ở giai đoạn nặng, gà không đi ngoài được, bụng phình to, nguy cơ tử vong cao.
Theo thông tin từ SV 388 chia sẻ: Các triệu chứng này tuy dễ nhận biết nhưng vẫn chưa đủ để xác định chắc chắn bệnh thương hàn. Phương pháp chính xác nhất là mổ khám để kiểm tra bệnh tích nội tạng:
- Gan và mật: Sưng to, gan có thể hoại tử, đổi màu thành màu đồng hoặc xanh, xuất hiện các mảng hoại tử.
- Buồng trứng gà mái: Viêm, thoái hóa, xuất hiện các khối u tròn, nguy cơ lây vi khuẩn Salmonella sang trứng và gà con.
- Dịch hoàn gà trống: Viêm, ảnh hưởng đến khả năng sinh sản và sức khỏe tổng thể.
Phương pháp điều trị bệnh thương hàn ở gà
Do nguyên nhân gây bệnh là vi khuẩn Salmonella, nên bệnh thương hàn có thể điều trị bằng thuốc kháng sinh đặc trị. Tuy nhiên, để đảm bảo hiệu quả và tránh tình trạng kháng thuốc, cần tuân thủ các nguyên tắc sau:
- Tùy theo vùng và điều kiện chăn nuôi, lựa chọn loại thuốc phù hợp, tốt nhất nên tham khảo ý kiến bác sĩ thú y.
- Tuân thủ liều lượng và thời gian sử dụng thuốc theo hướng dẫn trên nhãn mác hoặc theo khuyến cáo của chuyên gia.
- Kết hợp bổ sung chất điện giải và vitamin B-Complex để tăng cường sức đề kháng cho gà, đặc biệt là gà con.
Ví dụ, một phác đồ điều trị tham khảo có thể bao gồm:
- Dùng Enrofloxacin, Neomycin, Neoxin hoặc Ampicoli theo liều lượng trên bao bì.
- Bổ sung chất điện giải và B-Complex với liều lượng 10g/kg thể trọng (gà con 2g/kg thể trọng) để tăng sức đề kháng và hỗ trợ hồi phục nhanh.
Phòng bệnh thương hàn hiệu quả
Điều trị hiệu quả chỉ là một phần, phòng bệnh vẫn là cách tối ưu để bảo vệ đàn gà:
- Tiêm phòng đầy đủ vắc-xin Salmonella Gallinarum cho gà con và gà mới nở theo lịch khuyến cáo.
- Vệ sinh chuồng trại thường xuyên, khử trùng dụng cụ, nước uống và thức ăn để hạn chế vi khuẩn tồn tại.
- Kiểm soát mật độ nuôi, tránh quá đông đúc gây stress và làm tăng nguy cơ lây lan bệnh.
- Thực hiện quản lý thức ăn, nước uống và bổ sung men tiêu hóa để tăng sức đề kháng cho đàn gà.
Bệnh thương hàn ở gà là bệnh truyền nhiễm nguy hiểm do vi khuẩn Salmonella Gallinarum gây ra. Bệnh ảnh hưởng đến sức khỏe, năng suất và khả năng sinh sản của gà. Các triệu chứng điển hình bao gồm tiêu chảy phân trắng hoặc vàng, sưng khớp, biếng ăn, gan mật và buồng trứng bị viêm hoại tử. Hiện nay có nhiều loại thuốc đặc trị, trong đó Enrofloxacin là phổ biến và hiệu quả, kết hợp với bổ sung chất điện giải và vitamin B-Complex sẽ giúp đàn gà hồi phục nhanh.
Phòng bệnh vẫn là biện pháp quan trọng nhất để bảo vệ đàn gà. Tiêm phòng định kỳ, vệ sinh chuồng trại, kiểm soát mật độ nuôi và quản lý dinh dưỡng sẽ giúp giảm thiểu rủi ro mắc bệnh và đảm bảo hiệu quả kinh tế trong chăn nuôi gà.
